ভাৰ্মিকম্পোষ্ট

এইটো এটা বিষয়ৰ পৃষ্ঠা ৷ আরো পড়ুন...Appropedia ৰ গুৰুত্ব মূল গৱেষণাৰ ওপৰত , কিন্তু এই পৃষ্ঠাই উপযোগী প্ৰসংগ প্ৰদান কৰে আৰু চাইটটো নেভিগেট কৰাত সহায় কৰে। এই পৃষ্ঠাটো উন্নত কৰি আপুনি Appropedia ত সহায় কৰিব পাৰে ।

ভাৰ্মিকম্পোষ্ট , ভাৰ্মিকালচাৰ বা কৃমি পালন , কিছুমান প্ৰজাতিৰ কেঁচু যেনে আইজেনিয়া ফেটিডা (সাধাৰণতে ৰঙা উইগলাৰ, ব্ৰেণ্ডলিং বা গোবৰ কৃমি বুলি জনা যায় ) , ই , কৃমিৰ ঢালাই, কৃমিৰ মল, কৃমি হিউমাছ বা কৃমি গোবৰ), যিটো পুষ্টিকৰ উপাদান সমৃদ্ধ, প্ৰাকৃতিক সাৰ আৰু মাটি কণ্ডিচনাৰ, যিটো জৈৱিক পদাৰ্থৰ বিভাজনৰ শেষ উৎপাদন।

পচন সাৰৰ দৰে নহয়, কৃমি পালন এপাৰ্টমেণ্টৰ বেলকনিত, ঘৰৰ বেছমেণ্টত বা গৰম কৰা গেৰেজত কৰিব পাৰি যদিহে বিনটো উপযুক্ত হয় আৰু দুৰ্গন্ধৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ ভালদৰে ৰক্ষণাবেক্ষণ কৰা হয়। কৃমিৰ বিনবোৰো:

• মাহৰ পিছত মাহ ধৰি প্ৰক্ৰিয়াটো দ্ৰুত কৰিব পাৰে ^{[1] ।}
• পচন সাৰ বিনতকৈ প্ৰায়ে বহুত সৰু হয়
• কলনী স্থাপন হোৱাৰ পিছত বাগিচাৰ আৱৰ্জনা বা মাটিৰ প্ৰয়োজন নোহোৱাকৈ, বিশুদ্ধ পাকঘৰৰ আৱৰ্জনা ল'ব পাৰে
• কাগজ চম্ভালিব পাৰে (যেনে খাদ্য থকা কাগজ, যিবোৰ কাগজ পুনঃব্যৱহাৰৰ সৈতে নুমুৱাব নোৱাৰি)

উন্নয়নশীল দেশসমূহত য’ত সাৰ পোৱাটো অধিক কঠিন, সেইবোৰ দেশত ভাৰমিকালচাৰ বিশেষভাৱে উপযোগী প্ৰথা হ’ব পাৰে। ইয়াৰ সহায়ত পশুৰ আৱৰ্জনা, খাদ্যৰ টুকুৰা, আৰু অন্যান্য মৃত জৈৱিক পদাৰ্থক পুষ্টিকৰ উপাদান সমৃদ্ধ সাৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিব পাৰি। ইয়াৰ সহায়ত শেষত ঘৰুৱা বাৰী এখনত সাৰ প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি আৰু পৰিয়ালৰ বাবে অধিক গুণগত আৰু পৰিমাণৰ খাদ্য উৎপাদন কৰিব পাৰি।

পচন সাৰ আৰু ভাৰমিকালচাৰৰ ইতিহাস

পচন সাৰৰ ইতিহাস

কোনোবাই কল্পনা কৰিব পাৰে যে যে গছজোপাত যিমানেই বেছি পুষ্টিকৰ উপাদান থাকিব সিমানেই ই সুস্থ আৰু সিমানেই ভাল বৃদ্ধি পাব। সুস্থ উদ্ভিদে অধিক ফল উৎপাদন কৰিব। আধুনিক বিজ্ঞানে আমাক দেখুৱাইছে যে পুষ্টিকৰ পদাৰ্থই কেনেকৈ উদ্ভিদৰ উন্নত বৃদ্ধিত সহায় কৰে, কিন্তু প্ৰাগঐতিহাসিক সময়ত ই সম্ভৱতঃ এক পৰ্যবেক্ষণ আছিল। যদি কোনোবাই গছৰ কাষৰ মাটিত পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ যেনে পশুৰ গোবৰ ৰাখে তেন্তে ইয়াৰ ফলত অধিক উৎপাদন হ’ব। এইদৰে পশুৰ গোবৰ, পাত আৰু অন্যান্য উদ্ভিদ পদাৰ্থৰ পৰা পুষ্টিকৰ জৈৱিক পদাৰ্থ উৎপাদনৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ জন্ম হ’ল।

পচন সাৰৰ উৎপত্তি নিৰ্ণয় কৰাটো কঠিন কাৰণ ইয়াৰ অতি দীঘলীয়া ইতিহাস সম্ভৱতঃ প্ৰাগঐতিহাসিক যুগৰ। পচন সাৰ প্ৰস্তুতৰ প্ৰথম লিখিত বিৱৰণ খ্ৰীষ্টপূৰ্ব ৩০০০ চন য'ত মাটিৰ ফলিত সাৰ হিচাপে গোবৰ ব্যৱহাৰৰ কথা উল্লেখ কৰা হৈছে। ইতিহাসৰ বুকুত পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰাটো বাইবেল, প্ৰাচীন চীনা লেখা, বাগাভাদ ভিটাৰ দৰে লিখিত গ্ৰন্থত নথিভুক্ত কৰা হৈছে। প্ৰাগঐতিহাসিক কৃষকসকলে পশুৰ গোবৰৰ লগত খেৰ মিহলাই পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰে। প্ৰাচীন গ্ৰীকসকলে পশুৰ ষ্টলৰ পৰা খেৰ ব্যৱহাৰ কৰি পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰিছিল। আমেৰিকাৰ থলুৱা আৰু ইউৰোপৰ আদিম বসতিপ্ৰধান লোকসকলে মাছ আৰু জৈৱিক পদাৰ্থ মিহলাই উদ্ভিদৰ বাবে পুষ্টিকৰ সাৰ তৈয়াৰ কৰাৰ সুবিধা উপভোগ কৰিছিল। ^[2]

১৮৪০ চনত জাষ্টাছ ভন লিবিগে ORGANIC CHEMISTRY IN ITS APPLICATION TO AGRICULTURE AND PHYSIOLOGY প্ৰকাশ কৰে। এই কিতাপখনত লিবিগে দেখুৱাইছে যে উদ্ভিদে দ্ৰৱত স্থলবন্দী হৈ থকা পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ শোষণ কৰে। ^[3] ইয়াৰ দ্বাৰা উদ্ভিদে নিজৰ পুষ্টি লাভৰ বাবে হিউমাছ (পুষ্টিকৰ জৈৱিক পদাৰ্থ) "খায়" বুলি কোৱা তত্ত্বটোক অসত্য বুলি প্ৰমাণ কৰিলে। লিবিগৰ প্ৰকাশনে কৃষি উদ্যোগত এক বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন আনিলে। কৃষকৰ বাবে পচন সাৰ যোগ নকৰি ৰাসায়নিক সাৰ প্ৰয়োগ কৰাটো বহুত সহজ আছিল। এই পদ্ধতিসমূহৰ ফলত খহনীয়াৰ ফলত ভূমিৰ অৱক্ষয়, পোক-পৰুৱাৰ আক্ৰমণ আৰু পানীৰ বৈ যোৱাৰ ফলত জলপথৰ ইউট্ৰফিকেশন ঘটিছিল। ১৯৪০ চনত ছাৰ এলবাৰ্ট হাৱাৰ্ডে পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰা পদ্ধতি উদ্ভাৱন কৰে য’ত কাৰ্বন আৰু নাইট্ৰজেনৰ নিৰ্দিষ্ট অনুপাত ক্ৰমে ৩ৰ বিপৰীতে ১ ব্যৱহাৰ কৰা হয়। গছৰ পাতৰ দৰে তিনি অংশ সেউজীয়া পদাৰ্থ আৰু পশুৰ গোবৰৰ দৰে বাদামী পদাৰ্থৰ এক অংশ মিহলাই এই কাম সম্ভৱ হৈছিল। ^[4] হাৱাৰ্ডে প্ৰমাণ কৰিলে যে কেৱল ৰাসায়নিক সাৰতকৈ উদ্ভিদৰ পুষ্টিকৰ উপাদান গ্ৰহণৰ বাবে পচন সাৰ ভাল কাৰণ পচন সাৰে মাটিৰ বায়ুমণ্ডল আৰু পানী ধৰি ৰখাৰ ক্ষমতা উন্নত কৰে যাৰ ফলত পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ গ্ৰহণৰ সুবিধা হয়। হাৱাৰ্ডে প্ৰমাণ কৰিলে যে পচন সাৰ উদ্ভিদৰ সাৰ উৎপাদনৰ এক স্বাভাৱিক উপায় আৰু আচলতে ই উদ্ভিদৰ বাবে ভাল। ইয়াৰ ফলত মানুহক টাম্বলিং বেৰেল কম্পোষ্টাৰ আৰু পিছফালৰ চোতালৰ কম্পোষ্টাৰৰ দৰে বিভিন্ন ধৰণৰ ৰচনা পদ্ধতি উদ্ভাৱন কৰিবলৈ অনুপ্ৰাণিত হৈছিল। বাগিচাৰ বাবে প্ৰাকৃতিক সাৰ সৃষ্টি কৰিবলৈ মানুহে ঘৰতে পচন সাৰ কৰিবলৈ ধৰিলে। এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰাত কি জড়িত থাকে আৰু পচন সাৰৰ বিষয়ে তেওঁলোকৰ জ্ঞানৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি মানুহে পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰাৰ সম্ভাৱনা বেছি। ^[5]

হাৱাৰ্ডে দেখুৱাইছিল যে পচন সাৰ প্ৰয়োগ কৰিলে এক মূল্যৱান সাৰ উৎপন্ন হয়, কিন্তু আন গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰিলে লেণ্ডফিলত ৰখা জৈৱিক আৱৰ্জনা হ্ৰাস কৰাৰ এক মূল্যৱান উপায়। অনুমান কৰা হৈছে যে আমেৰিকাৰ প্ৰতিজন ব্যক্তিয়ে প্ৰতিদিনে ২.৬ পাউণ্ড জৈৱিক আৱৰ্জনা উৎপন্ন কৰে। ^[6] ব্ৰিটেইনত কৰা এক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে ২০% সমাজে ঘৰতে পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰিলে ২০% জৈৱ-বিঘ্নিত আৱৰ্জনা লেণ্ডফিলৰ পৰা আঁতৰাই নিব পৰা যাব। ^[7] অৰ্থনৈতিক আৰু জনস্বাস্থ্যৰ বাধাৰ বাবে ইউৰোপত ১৯৫০ চনলৈকে আৰু আমেৰিকাত ১৯৮০ চনলৈকে বৃহৎ পৰিসৰৰ পচন সাৰৰ কামে টান লাভ কৰা নাছিল। ^[8] পচন সাৰৰ নতুন উন্নয়নে চহৰ, কৃষক আৰু উদ্যোগসমূহক বৃহৎ পৰিসৰত পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰিবলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰে। চহৰবোৰে বর্জ্য পানী পৰিশোধনত পচন সাৰ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে যাতে আৱৰ্জনাবোৰ সাৰলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিব পাৰি আৰু লেণ্ডফিলত পেলাব নোৱাৰি। ছুইডেনৰ এটা পচন সাৰ উদ্যোগে আৱৰ্জনা লৈ পানীমুক্ত কৰি টুকুৰা টুকুৰ কৰা আৱৰ্জনাবোৰৰ সৈতে মিহলাই গুড়ি কৰি পচন সাৰ হ’বলৈ দিব। তাৰ পিছত তেওঁলোকে পচন সাৰখিনি সাৰ হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিছিল। ^[9] যোৱা ২০ বছৰত পৰিবেশৰ ওপৰত ইয়াৰ উপকাৰী প্ৰভাৱৰ বাবে বিশেষকৈ ঘৰুৱা পৰিসৰত পচন সাৰৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি পাইছে।

ভাৰমিকালচাৰৰ ইতিহাস

ইজিপ্তৰ লোকসকলে কেঁচুৰ মাটিৰ সংশোধনকাৰী গুণক স্বীকৃতি দিয়া প্ৰথম সংস্কৃতিৰ ভিতৰত অন্যতম। ক্লিওপেট্ৰাৰ শাসনকালত মিচৰৰ পৰা কেঁচু আঁতৰোৱাটো এটা অপৰাধ আছিল যাৰ বাবে এজনক হত্যা কৰিব পৰা যায়। ^[11] এৰিষ্ট'টল আৰু চাৰ্লছ ডাৰউইনৰ দৰে পণ্ডিতে কৃমিক জৈৱিক পদাৰ্থক পচি সমৃদ্ধ হিউমাছ বা পচন সাৰলৈ পৰিণত কৰা জীৱ হিচাপে পৰ্যবেক্ষণ কৰিছে। ^[12] আধুনিক যুগৰ ভাৰমিকালচাৰৰ মাতৃ মেৰী এপেলহফ বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। মিচিগানৰ জীৱবিজ্ঞানৰ শিক্ষয়িত্ৰী হিচাপে এপেলহভে উত্তৰ জলবায়ুত বাস কৰিও শীতকালত পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰি থাকিব বিচাৰিছিল। ওচৰৰ লোভনীয় দোকান এখনৰ পৰা কৃমি অৰ্ডাৰ দি তাই প্ৰথম ঘৰৰ ভিতৰত পচন সাৰ ব্যৱস্থাৰ এটা স্থাপন কৰিলে। ^[12] তেওঁৰ পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰা ব্যৱস্থাটো অতি সফল বুলি বিবেচনা কৰে। তেওঁ "বেছমেণ্ট কৃমি বিনে পটিং মাটি উৎপাদন কৰে আৰু জাবৰ হ্ৰাস কৰে" আৰু "কৃমিৰে আপোনাৰ জাবৰ পচন সাৰ কৰা" শীৰ্ষক দুখন ব্ৰ'চাৰ প্ৰকাশ কৰে। নিউয়ৰ্ক টাইমছৰ "আৰ্বান কম্পোষ্টিং: এ নিউ কেন অৱ ৱৰ্মছ" শীৰ্ষক এখনত তেওঁৰ এই কামৰ বিষয়ে প্ৰকাশ পাইছিল। ইয়াৰ ফলত বহু লোকে ভাৰমিকালচাৰত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ অনুপ্ৰাণিত হৈছিল, বিশেষকৈ চহৰীয়া এপাৰ্টমেণ্টত বাস কৰা লোকসকলে। ^[12]

নিয়মীয়া পচন সাৰৰ তুলনাত ভাৰ্মিকম্পোষ্টিঙৰ কিছুমান সুবিধা হ’ল যে ভাৰ্মিকম্পোষ্টিং ঘৰৰ ভিতৰতে কৰিব পাৰি আৰু ইয়াৰ কোনো নেতিবাচক প্ৰভাৱ নপৰে, ই নিয়মীয়া পচন সাৰতকৈ দ্ৰুত হয়, আৰু ই উৎপাদন কৰে আৰু সামগ্ৰিকভাৱে উন্নত পচন সাৰ। এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে ইয়াক পৰম্পৰাগত পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰাটোৱে মাইক্ৰ’বায়’লজিকেল কাৰ্য্যকলাপৰ বাবে পাইলৰ ভিতৰত উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ সৈতে জড়িত। এই উচ্চ উষ্ণতাই আচলতে পচন সাৰ প্ৰক্ৰিয়াটো লেহেমীয়া কৰে। ^[13] ভাৰ্মিকম্পোষ্টিঙৰ ফলত কম তাপ উৎপন্ন হয় যিয়ে পচন সাৰ প্ৰক্ৰিয়াটো লেহেমীয়া নকৰে। ভাৰ্মিকম্পোষ্টিঙৰ ওপৰতো অধ্যয়ন আৰু বৃহৎ পৰিসৰত কাৰ্যকৰী কৰা হৈছে। এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে পশুৰ আৱৰ্জনা পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰাটো আন জীৱ-জন্তুৰ বাবে খাদ্য উৎপাদনৰ এক মূল্যৱান উপায়। গাহৰি, গৰু, কুকুৰাৰ আৱৰ্জনা পচন সাৰ কৰি কৃমিৰ জৈৱবস্তুলৈ ৰূপান্তৰিত কৰা হৈছিল। এই কৃমিৰ জৈৱবস্তু আন প্ৰাণীৰ বাবে পুষ্টিকৰ খাদ্যৰ মজুত হিচাপে পোৱা গৈছিল। ^[14]

কৃমিৰ জীৱবিজ্ঞান

ভাৰমিকালচাৰত কৃমি ব্যৱহাৰ কৰি জৈৱিক পদাৰ্থ ভাঙি পচন সাৰ কৰা হয়। পচন সাৰ মাটিত মিহলাই বহু উপকাৰ পোৱা যায়। ভাৰমিকালচাৰত ব্যৱহৃত কৃমিটো হ’ল ৰঙা কেঁচু ( Eisenia fetida ). কৃমিৰ শৰীৰবিজ্ঞান আৰু শৰীৰবিজ্ঞান ভাৰ্মিকম্পোষ্টাৰৰ ডিজাইনৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংগ গতিকে ইয়াত ইয়াৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হ’ব। আন সাধাৰণ কেঁচুক ভাৰমিকালচাৰত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি আৰু ইয়াক আইজেনিয়া ফেটিডাৰ দৰেই ব্যৱস্থাটোত প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি । কৃমিৰ সাদৃশ্যৰ বাবে ইয়াত সাধাৰণ কেঁচু (নাইট ক্ৰ'লাৰ প্ৰকাৰ)ৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হ'ব আৰু ই ই. ফেটিডাৰ সৈতে জড়িত হ'ব ।

জীৱবিজ্ঞান

সমগ্ৰ বিশ্বতে কৃমি পোৱা যায়। ইহঁত সৰু (১০-৩০০ মিলিমিটাৰ দীঘল) নলী আকৃতিৰ জীৱ যিবোৰ মাটিৰ ভিতৰত বা মাটিৰ ওপৰত বাস কৰে। কৃমিৰ জীৱন আৰম্ভ হয় পিতৃ-মাতৃয়ে মাটিত জমা কৰা কুঁহিয়াৰ হিচাপে। কৃমি কেইমাহৰ পৰা ১০ বছৰলৈকে জীয়াই থাকিব পাৰে, কিন্তু সাধাৰণতে ইহঁতে পিছৰ বয়সত উপনীত নহয় কাৰণ ইহঁতে পৰিৱেশৰ বিপদৰ সন্মুখীন হয়। কিছুমান প্ৰজাতিৰ কৃমিৰ বিচ্ছিন্ন অংশ পুনৰুত্পাদন কৰাৰ ক্ষমতা থাকে যদিও পৰীক্ষাত দেখা গৈছে যে এইটো এটা অস্বাভাৱিক বৈশিষ্ট্য। ^[15] সকলো কেঁচুৰেই পুৰুষ আৰু মাইকী উভয় প্ৰজনন অংগ থাকে। এই হাৰ্মাফ্ৰডিটিক ডাইজেষ্টাৰবোৰে নিজৰ নিৰ্দিষ্ট প্ৰজাতি আৰু পৰিৱেশৰ লগত অভ্যস্ততাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি বিভিন্ন সময়ত সংগম কৰিব। ^[16] কৃমিবোৰে পৃষ্ঠ আৰু মাটি দুয়োটাতে সংগম কৰে, পিছৰটোৱেই আটাইতকৈ বেছি। এবাৰ সাৰ দি ডাঙৰ হ’লে কৃমিটোৱে মাটিত পৰিৱেশৰ অৱস্থা ঠিক থকা ঠাইতে কুঁহিয়াৰটো জমা কৰিব। ^[15]

কৃমিৰ পাচনতন্ত্ৰ তুলনামূলকভাৱে সৰল যি ইহঁতৰ শৰীৰৰ দৈৰ্ঘ্যৰ কাষেৰে চলি থাকে। কৃমিৰ সন্মুখত য’ত মুখ থাকে তাত জৈৱিক পদাৰ্থ গ্ৰহণ কৰা হয়। তাৰ পিছত জৈৱিক পদাৰ্থখিনি এটা গিজাৰ্ডৰ মাজেৰে পাৰ কৰা হয় তাত শক্তিশালী পেশীবোৰ সংকোচিত হৈ জৈৱিক পদাৰ্থখিনি পিহি পেলায়। ইয়াৰ পিছত পেটৰ পৰা এনজাইম নিৰ্গত হৈ জৈৱিক পদাৰ্থ ভাঙি কৃমিটোৱে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা শক্তি নিৰ্গত কৰে। কৃমিৰ পাচনতন্ত্ৰৰ অণুজীৱৰ সৈতে সহজীৱী সম্পৰ্ক থাকে। অণুজীৱবোৰে কৃমিক জৈৱিক পদাৰ্থ হজম কৰাত সহায় কৰাৰ বিপৰীতে কৃমিটোৱে অণুজীৱবোৰক বাস কৰিবলৈ ঠাই দিয়ে। পাছলৈ অণুজীৱ আৰু কৃমি দুয়োটাই এই সম্পৰ্কৰ দ্বাৰা উপকৃত হয়। মলদ্বাৰটো থকা পিছফালে থকা কৃমিটোৱে আৱৰ্জনা নিৰ্গত কৰে। ^[15] কৃমিৰ দ্বাৰা নিৰ্গত হোৱা আৱৰ্জনাক কৃমি কাষ্ট (vermicasts) বোলা হয়। ভাৰ্মিকাষ্টত নিয়মীয়া মাটিতকৈ উদ্ভিদৰ বাবে উপলব্ধ ৰূপত অধিক অণুজীৱ, অজৈৱিক পদাৰ্থ আৰু জৈৱিক পদাৰ্থ থাকে। ^[15]

কেঁচু পি এইচৰ প্ৰতি সংবেদনশীল। এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে অধিক এচিডিক পিটত পোৱা ই. ^[17] কেঁচুৰ কাৰ্য্যকলাপ (বিপাকীয় ক্ৰিয়া, বৃদ্ধি, প্ৰজনন, শ্বাস-প্ৰশ্বাস) উষ্ণতাৰ দ্বাৰা বহু পৰিমাণে প্ৰভাৱিত হয়। এই দুটা কাৰকে ভাৰমিকালচাৰ ব্যৱস্থা এটা কিমান দ্ৰুতগতিত চলি থাকে তাৰ ওপৰত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। অতি উষ্ণতা যেনে অত্যন্ত তাপ আৰু অত্যন্ত ঠাণ্ডাত কেঁচুৰ মৃত্যু হ’ব পাৰে। শুকুৱাইও ইহঁতক হত্যা কৰিব পাৰি। সাধাৰণতে য’ত জৈৱিক পদাৰ্থ বেছি থাকে তাতেই কৃমি পোৱা যায়। ইয়াৰ বিপৰীতে সাধাৰণতে য’ত খাবলৈ জৈৱিক পদাৰ্থ কম থাকে তাত ইহঁত পোৱা নাযায়। কৃমিই খাদ্যৰ বাবে বিভিন্ন ধৰণৰ জৈৱিক পদাৰ্থ খাব পাৰে। প্ৰতিকূল পৰিস্থিতিত ইহঁতে আনকি মাটিৰ পৰাও অলপ সময়ৰ বাবে পুষ্টি আহৰণ কৰিব পাৰে। ^[15]

কৃমিৰ প্ৰভাৱ ইহঁতৰ চাৰিওফালৰ পৰিৱেশ তন্ত্ৰত

যদিও কৃমি তুলনামূলকভাৱে সৰু আৰু পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ জৈৱবস্তুৰ বেছিভাগেই ইয়াৰ হিচাপ নাথাকে, তথাপিও ইহঁতে বৃহৎ প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। এতিয়াও কৃমিৰ বিষয়ে বহু কথাই জনা নাযায়। "কৃমিৰ জীৱবিজ্ঞান" নামৰ কিতাপখনত লেখকসকলে আৰু বহুত বেছি গৱেষণা কৰিবলৈ আহ্বান জনাইছে। ^[15]

লাভসমূহ

এটা পৰিৱেশ তন্ত্ৰত কেঁচু থাকিলে বহু উপকাৰ পোৱা যায়। সাধাৰণ কেঁচু (নাইটক্ৰ'লাৰ প্ৰকাৰ) হ'ব পাৰে "পৃথিৱীৰ যিকোনো ঠাইতে পোৱা আটাইতকৈ কাৰ্যক্ষম জৈৱিক কাৰক। ইহঁতে ভূমিৰ পৃষ্ঠৰ পৰা মৃত জৈৱিক পদাৰ্থ আঁতৰোৱাত বিশেষজ্ঞ, প্ৰক্ৰিয়াটোত ইয়াক বহু পৰিমাণে সমৃদ্ধ কৰে, আৰু তাৰ পিছত...উন্নত বাসস্থান কঢ়িয়াই লৈ ফুৰে।" মাটিৰ তলত গভীৰ, উদ্ভিদৰ শিপাৰ মাজত, য'ত ইয়াৰ আটাইতকৈ প্ৰয়োজন হয়।" ^[18]

কেঁচুই বীজৰ বিস্তাৰ বৃদ্ধি কৰা দেখা গৈছে। এক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে উপস্থিত কেঁচুৰ সংখ্যা আৰু পুলিৰ সংখ্যাৰ মাজত ইতিবাচক সম্পৰ্ক আছে। ^[19] এই অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে কেঁচুৱে অজানিতে উদ্ভিদৰ বীজ খায়। এই বীজবোৰ পাচনতন্ত্ৰৰ মাজেৰে পাৰ হৈ যোৱাৰ লগে লগে কৃমিবোৰে মাটিৰ মাজেৰে গাঁত খান্দি থাকে। মাটিৰ ভিতৰত গুটিবোৰ অকালতে নিঃসৰণ হয়। কেৱল উদ্ভিদৰ বাবে এইটো এটা ডাঙৰ বীজ বিয়পোৱা ব্যৱস্থাই নহয়, বীজবোৰ কৃমিৰ ঢালাইতো নিৰ্গত হয় যিটো বীজৰ বাবে পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ। কৃমি কীটনাশক আৰু ঘাঁহনিনাশকৰ প্ৰতি সংবেদনশীল হোৱা দেখা গৈছে, আৰু সেয়েহে ইয়াক সুস্থ বা দুৰ্বল মাটিৰ জৈৱ-সূচক হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। ^[20] কৃষকসকলে নিজৰ মাটিৰ স্বাস্থ্যৰ মূল্যায়নৰ বাবে ই এক সহজ উপায় হ’ব পাৰে। আন এক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে ই.ফেটিডাক মাটিত তাম আৰু সীহৰ দৰে গধুৰ ধাতুৰ অধিক ঘনত্বৰ জৈৱ-সূচক হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। ^[21]

কেঁচুই জৈৱ অশান্তিও বৃদ্ধি কৰা দেখা গৈছে। এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে কেঁচুই মাটিৰ পৃষ্ঠৰ পৰা জৈৱিক পদাৰ্থ লৈ মাটিৰ ওপৰৰ দিগন্তলৈ প্ৰব্ৰজন কৰে। ইয়াৰ ফলত শেষত এন আৰু পিৰ দৰে পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ লৈ গছৰ শিপাৰ ওচৰত ৰাখি গছজোপাৰ বাবে পুষ্টিকৰ পদাৰ্থৰ সুলভতা বৃদ্ধি পায়। ^[22]

কৃমিৰ এটা উপকাৰী দিশ হ’ল ইহঁতে উৎপন্ন কৰা ঢালাই। কৃমিৰ ঢালাই (ভাৰ্মিকাষ্ট/ কৃমিৰ মল/কৃমিৰ পচন সাৰ) হৈছে কৃমিৰ মল। কৃমিৰ ঢালাইত NH4, সুলভ P আৰু SO4, K, Ca, আৰু Mg আদি পুষ্টিকৰ উপাদান বেছি থাকে। কৃমি থকা মাটিতো প্ৰায় দুগুণ জৈৱ কাৰ্বন আছিল। ^[23] আন এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে কৃমিৰ কাষ্টে পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ অধিক উপলব্ধ কৰি আৰু লগতে মাটিৰ পানী ধৰি ৰখা ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰি উদ্ভিদৰ বৃদ্ধিত উদ্দীপিত কৰে। ^[24] কৃমিৰ ঢালাই মাটিত পুষ্টিকৰ পদাৰ্থৰ পৰিমাণ আৰু সুলভতা, মাটিত পানী ৰখাৰ পৰিমাণ আৰু মাটিত উপকাৰী অণুজীৱৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি কৰে।

নেতিবাচক প্ৰভাৱ

কেঁচুৰ অসংখ্য উপকাৰ পোৱা গৈছে। কিন্তু, এই বৈশিষ্ট্যসমূহৰ কিছুমানে কিছুমান বিশেষ পৰিৱেশ তন্ত্ৰৰ বাবে ইহঁতক বেয়া কৰি তোলে। আমেৰিকাৰ থলুৱা উত্তৰ কঠিন কাঠৰ অৰণ্যত শেহতীয়া ইতিহাসত (যোৱা হিমবাহৰ যুগৰ পৰা) কেঁচু এটা আক্ৰমণাত্মক প্ৰজাতি। এই কেঁচুবোৰ প্ৰায় কেৱল মানুহৰ কাৰ্যকলাপৰ দ্বাৰাহে প্ৰৱেশ কৰে যেনে এংগালাৰসকলে অব্যৱহৃত কৃমিবোৰ জলপথত বা মাটিত পেলোৱা, নিৰ্মাণ আৰু বন পথ নিৰ্মাণৰ সৈতে জড়িত বৃহৎ পৰিমাণৰ মাটিৰ গতিবিধি, আৰু কৃষ্ণ কৃষিবিদসকলে পচন সাৰৰ জৰিয়তে প্ৰৱৰ্তন কৰে। যদিও কেঁচু উদ্ভিদৰ বাবে অতি উত্তম, এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে আক্ৰমণকাৰী কেঁচুৰ লগত গছৰ তলৰ উদ্ভিদ প্ৰজাতিৰ ক্ষতিৰ সম্পৰ্ক আছে, আৰু বৃদ্ধি হৈছে মাটিৰ কাৰ্বন ক্ষয়, আৰু ইয়াৰ পুষ্টি চক্ৰৰ প্ৰভাৱ। ^[25] উত্তৰৰ কঠিন কাঠৰ অৰণ্যসমূহে লেহেমীয়া জৈৱিক পচনৰ হাৰ আৰু বৰফৰ পুষ্টিকৰ পদাৰ্থৰ পৰিৱৰ্তনৰ সৈতে খাপ খাই পৰিছে। এই পৰিৱেশ তন্ত্ৰসমূহত কেঁচু আক্ৰমণাত্মক কাৰণ ই জৈৱিক পদাৰ্থ আৰু পুষ্টিকৰ পদাৰ্থৰ পৰিৱৰ্তনত অতি কাৰ্যক্ষম আৰু দ্ৰুত আৰু উত্তৰৰ কঠিন কাঠৰ অৰণ্যসমূহ এই পৰিস্থিতিৰ লগত খাপ খুৱাব নোৱাৰে। এক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে মাত্ৰ চাৰি বছৰৰ ভিতৰতে মিনেছ’টাৰ এখন কঠিন কাঠৰ অৰণ্যত ১০ চে.মি. ^[26] কঠিন কাঠৰ অৰণ্যত লাহে লাহে জৈৱিক পৰিৱৰ্তনে কাৰ্বনৰ বাবে ডুব যোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰে। এইদৰে, এই কাৰ্বন সংৰক্ষণৰ পৰা মুক্ত হোৱাৰ বাবে আক্ৰমণকাৰী কেঁচুৰ দ্বাৰা জৈৱিক পদাৰ্থৰ দ্ৰুত পচনকো বিশ্ব জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ সম্ভাৱ্য চালক হিচাপে প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে ^[25] ।

বিশেষকৈ ভাৰ্মিকম্পোষ্টিঙৰ ক্ষেত্ৰত মানুহে এই আক্ৰমণ বন্ধ কৰিব পাৰে। এক অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে কিছুমান প্ৰজাতিৰ কৃমিই ঠাণ্ডা বতৰ কম সহনশীল। এই প্ৰজাতিবোৰৰ ভিতৰত ই.ফেটিডা এনেকুৱা এটা প্ৰজাতি যিয়ে ঠাণ্ডা উষ্ণতা সহ্য কৰিব নোৱাৰে, গতিকে ই উত্তৰ শীতকাল সহ্য কৰিব নোৱাৰিব। ^[27] এই অধ্যয়নৰ পৰা অনুমান কৰা হৈছে যে ঠাণ্ডা জলবায়ুত য'ত কৃমি আক্ৰমণাত্মক বুলি জনা যায় (উত্তৰ কঠিন কাঠ), ভেৰ্মিকলচাৰিষ্টে তেওঁলোকৰ কৃমিক দীৰ্ঘ সময়ৰ বাবে জমা কৰি ৰাখিব পাৰে যাতে ইহঁতক হত্যা কৰিব পাৰে আৰু আক্ৰমণৰ সম্ভাৱনা কম কৰিব পাৰে।

ই.ফেটিডাৰ জীৱবিজ্ঞান

ই.ফেটিডা , ভাৰমিকালচাৰত সৰ্বাধিক ব্যৱহৃত কৃমি, সাধাৰণ কৃমিৰ দৰে বৈশিষ্ট্য আছে। ইহঁত এপিজিয়ান, অৰ্থাৎ ইহঁতে বেছিভাগ সময় মাটিৰ ওপৰত কটায়। ই.ফেটিডাক বাৰ্মিকম্পোষ্ট ব্যৱস্থাত ব্যৱহৃত কৃমি হিচাপে বেছিকৈ বাছি লোৱা হয় কাৰণ ইয়াৰ জৈৱিক পদাৰ্থ দ্ৰুতভাৱে প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰাৰ ক্ষমতা থাকে। এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে গোবৰত ই.ফেটিডাৰ উপস্থিতিয়ে সামগ্ৰিকভাৱে অণুজীৱৰ জৈৱবস্তু আৰু কাৰ্য্যকলাপ বৃদ্ধি কৰে। ইহঁতৰ উপস্থিতিয়ে সামগ্ৰিকভাৱে ভেঁকুৰৰ জৈৱবস্তু আৰু কাৰ্য্যকলাপও বৃদ্ধি কৰিছিল। ইহঁতৰ উপস্থিতিয়ে অণুজীৱ আৰু ভেঁকুৰ উভয়ৰে বৈচিত্ৰ্যও বৃদ্ধি কৰিছিল। এই অধ্যয়নত কৃমি নথকা ঠাইত কাৰ্বন ক্ষয়ৰ হাৰ প্ৰায় দুগুণ আছিল। ^[28] ইয়াৰ পৰা দেখা যায় যে ই.ফেটিডাৰ ক্ষেত্ৰত পচন প্ৰায় দুগুণ বেছি দ্ৰুত হয়। দ্ৰুত পচন হাৰৰ এই গুণৰ বাবে ই . ই ফেটিডাক চেলুল’জ ভাঙি পেলোৱাৰ ক্ষমতাৰ বাবেও ভাৰ্মিকালচাৰৰ বাবে বাছি লোৱা হয়। চেলুল’জ হৈছে প্ৰকৃতিত আটাইতকৈ প্ৰচুৰ পৰিমাণে পোৱা পলিমাৰ আৰু ই স্থলজ পৰিৱেশ তন্ত্ৰত প্ৰৱেশ কৰা আটাইতকৈ ডাঙৰ উপাদান। এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে ই.ফেটিডাৰ উপস্থিতিয়ে চেলুল’জৰ পচনৰ হাৰ প্ৰায় দুগুণ বৃদ্ধি কৰে। ^[29]

ডিজাইন

ভাৰ্মিকম্পোষ্টাৰৰ এটা সুবিধা হ’ল ইয়াৰ তুলনামূলকভাৱে সহজ ডিজাইন। এটা ভাৰ্মিকম্পোষ্টাৰৰ মূল তিনিটা অংশ থাকে। কৃমি আৰু জৈৱিক পদাৰ্থ সংৰক্ষণ কৰা ঠাই, জৈৱিক পদাৰ্থ (খাদ্যৰ টুকুৰা) আৰু কৃমিৰ বাবে বিচনাৰ ব্যৱস্থা, আৰু শেষত কৃমি।

সংৰক্ষণ এলেকা

ভাৰ্মিকম্পোষ্টাৰৰ বাবে সংৰক্ষণ স্থান বৈচিত্ৰময় আৰু পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰা ব্যক্তিজনৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰিবলৈ নিৰ্বাচন কৰিব পাৰি। সংৰক্ষণ স্থানৰ কাম হ’ল পচন সাৰ কৰি ল’বলগীয়া কৃমি আৰু জৈৱিক পদাৰ্থ ৰখা। শেষত, একমাত্ৰ নিষেধাজ্ঞাটো হ'ল ই আপোনাৰ কৃমিবোৰ কেন্দ্ৰীভূত কৰি ৰখাৰ প্ৰয়োজন। এইটো তুলনামূলকভাৱে সহজ কাৰণ যদি আপুনি কৃমিবোৰৰ বাবে উপযুক্ত পৰিৱেশ সৃষ্টি কৰে তেন্তে সিহঁতে যিকোনো সংৰক্ষণ এলেকাত থাকি সন্তুষ্ট হ’ব। বিবেচনা কৰিবলগীয়া কিছুমান গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা হ’ল আকাৰ, সামগ্ৰী, আৰু যদি কোনোবাই নিজৰ নিৰ্মাণ কৰিব বিচাৰে বা মজুত স্থান ক্ৰয় কৰিব বিচাৰে। যদি ঘৰৰ ভিতৰত থাকে, তেন্তে সংৰক্ষণ কৰা ঠাইত সাধাৰণতে এনে এটা আৱৰণ থাকে যিয়ে গোন্ধ কমায়। যদি কোনো আৱৰণ থাকে তেন্তে সংৰক্ষণ স্থানত অক্সিজেন প্ৰৱেশ কৰিবলৈ ফুটা স্থাপন কৰিব লাগিব। সংৰক্ষণ স্থানৰ তলত ফুটাও স্থাপন কৰিব লাগে যাতে অতিৰিক্ত তৰল পদাৰ্থৰ নিষ্কাশন হয় যাতে সংৰক্ষণ স্থানৰ ভিতৰত সঠিক আৰ্দ্ৰতাৰ অৱস্থা নিশ্চিত হয়।

যদি আপুনি নিজৰ বিন বনাব বিচাৰে তেন্তে বহুতো ডিজাইন আছে যিবোৰ ইতিমধ্যে বিশ্বজুৰি ৰূপায়ণ কৰা হৈছে। এইবোৰ আপোনাৰ নিজৰ প্ৰয়োজন অনুসৰি গ্ৰহণ আৰু পৰিৱৰ্তন কৰিব পাৰি:

• Worm Farming : এটা পৃষ্ঠা য'ত আছে ডাঙৰ ডাঙৰ তথ্য আৰু তিনিটা ভিন্ন ডিজাইন।
• বেৰেল ডিজাইন : কোষ্টা ৰিকা পৰা
• শিশুৰ কৃমি বিন : কাৰ্টনৰ পৰা নিৰ্মিত আৰু নগৰীয়া জীৱনৰ বাবে যথেষ্ট সৰু ভিডিঅ' প্ৰদৰ্শনৰ সৈতে
• স্কুলৰ বাবে কৃমি বিন : হামবল্ড কাউন্টিৰ পৰা আন এটা বেৰেল ডিজাইন
• Barrel'o'fun :বিশদ চিত্ৰকল্পৰ নিৰ্দেশনাৰ সৈতে
• CCAT's Vermicomposting Bin : কাঠমিস্ত্ৰীৰ দক্ষতা ব্যায়াম কৰিব বিচৰাসকলৰ বাবে এটা সুন্দৰভাৱে ডিজাইন কৰা ব্যৱস্থা
• জোতাৰ বাকচ- আকাৰৰ বিন :আন এটা সৰু-সুৰা ডিজাইন
• বাল্টি ডিজাইন : অলপ কম সৰু-সুৰা, অধিক ক্ষমতা, কিছুমান চিঙ্কৰ তলত ষ্ট’ৰ।

ঘৰুৱা ব্যৱহাৰৰ বাবে সাধাৰণ ষ্ট'ৰেজ বিন হ'ল ষ্ট'ৰেজ টোট, বাল্টি, আৰু আৱৰ্জনা বিন। আন কিছুমানে কাঠ বা প্লাষ্টিকৰ পৰা নিজৰ বিন নিৰ্মাণ কৰিছে। বিনবোৰত সাধাৰণতে ষ্টাইৰ’ফ’মত পোৱাৰ দৰে পচন সাৰত লিচ হ’ব পৰা ৰাসায়নিক পদাৰ্থ থাকিব নালাগে। যদি মজুত স্থান বাহিৰত থাকে তেন্তে মজুত স্থানৰ স্থান বিবেচনা কৰিব লাগে। কেঁচুৱে অতি উষ্ণতা ভাল নাপায়, গতিকে অতি ৰ’দ পৰা দাগ পৰিহাৰ কৰিব লাগে।

জৈৱিক পদাৰ্থ আৰু বিচনাৰ ব্যৱস্থা

বিশেষকৈ প্ৰাৰম্ভিক পৰ্যায়ত ব্যৱস্থাটোৰ বাবে বিচনাৰ ব্যৱস্থা গুৰুত্বপূৰ্ণ। বিচনাৰ বিচনাই কৃমিবোৰক আগতীয়াকৈ বাসস্থান প্ৰদান কৰে আৰু ইহঁতক আৰম্ভণিতে খাদ্যৰ উৎস প্ৰদান কৰে। সাধাৰণতে কেঁচুৱে সাধাৰণতে কি খাব যেনে পাতৰ আৱৰ্জনা, ঘাঁহৰ আৱৰ্জনা আৰু অন্যান্য মৃত জৈৱিক উদ্ভিদৰ পদাৰ্থৰে বিচনাৰ ব্যৱস্থা কৰা হয়। মানুহে অগতানুগতিক জৈৱিক পদাৰ্থ যেনে টুকুৰা টুকুৰ কৰা কাগজ আৰু কটাৰীৰ ধূলি ব্যৱহাৰ কৰিছে। কৃমিৰ পৰিৱেশৰ সঠিক অৱস্থা নিশ্চিত কৰিবলৈ বিচনাৰ কাপোৰ তিয়াই ৰাখিব লাগিব।

কৃমি

কৃমি পচন সাৰ ব্যৱস্থাৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংগ। সাধাৰণতে নিৰ্বাচিত কৃমি হ'ল ই. ফেটিডা আৰু ই. ফ'টিডা । কৃমিৰ কাম হ’ল জৈৱিক পদাৰ্থক পচন সাৰলৈ ৰূপান্তৰ কৰা। আপুনি কিমান জৈৱিক পদাৰ্থ পচন সাৰ কৰিব বিচাৰে আৰু কিমান দ্ৰুততাৰে তৈয়াৰ কৰিব বিচাৰে তাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি কৃমি নিৰ্বাচন কৰিব লাগে। কৃমিবোৰে প্ৰতি সপ্তাহত নিজৰ শৰীৰৰ ওজন মোটামুটিকৈ খাব পাৰে। এইটো এটা অতি খাৰুৱা অনুমান কাৰণ ইমানবোৰ কাৰকে পচন সাৰৰ হাৰত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে, কিন্তু ইয়াক এটা ভাল অনুমান হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। এই সংখ্যা ব্যৱহাৰ কৰিলে যদি কোনোবাই প্ৰতি সপ্তাহত ১ কিলোগ্ৰাম ঘৰুৱা খাদ্যৰ আৱৰ্জনা বা অন্যান্য জৈৱিক পদাৰ্থ উৎপাদন কৰে, তেন্তে তেওঁলোকক তেতিয়া ১/৮ কিলোগ্ৰাম ঘূৰণীয়া কৃমিৰ প্ৰয়োজন হ’ব।

নিৰ্মাণ আৰু পৰিচালনা

নিৰ্মাণ

1. প্ৰথম পদক্ষেপটো হ’ল এটা সংৰক্ষণ স্থান নিৰ্বাচন কৰা। প্ৰথমে বিবেচনা কৰিবলগীয়া কথাটো হ’ল আপোনাৰ সংৰক্ষণ স্থানৰ আকাৰ। ই নিৰ্ভৰ কৰে আপুনি কিমান জৈৱিক পদাৰ্থ পচন সাৰ কৰিব, আপোনাৰ কৃমিৰ পৰিমাণ আৰু আপুনি কিমান সঘনাই সংৰক্ষণ স্থান সলনি কৰিব বিচাৰে তাৰ ওপৰত। আপোনাৰ বিনৰ আকাৰ এই তিনিটা বস্তুৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব লাগে। প্ৰতি সপ্তাহত বৃহৎ পৰিমাণৰ জৈৱিক পদাৰ্থৰ বাবে বৃহৎ অঞ্চলৰ প্ৰয়োজন হ’ব। বিন সলনি কৰাৰ মাজত অধিক সময়ৰ বাবেও বৃহৎ অঞ্চলৰ প্ৰয়োজন হ’ব। ঘৰুৱা ব্যৱহাৰৰ বাবে পৰিকল্পনা কৰা মজুত স্থানত ঢাকনি থাকিব লাগে যাতে গোন্ধ কমোৱাত সহায় কৰে। বিনত সৰু সৰু ফুটা থাকিব লাগে যাতে পৰ্যাপ্ত বায়ু প্ৰবাহিত হয় আৰু তলত ফুটা থাকিব লাগে যাতে অতিৰিক্ত তৰল পদাৰ্থৰ নিষ্কাশন হয়।
2. এবাৰ সংৰক্ষণ স্থান পোৱাৰ পিছত ঢাকনিখন (যদি থাকে) আৰু তলত ফুটা কৰি বায়ু প্ৰবাহ আৰু তৰল পদাৰ্থৰ নিষ্কাশন হ’ব পাৰে। ঘৰত পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰিলে বিনটো ওপৰলৈ তুলি ল’ব লাগে যাতে তৰল পদাৰ্থৰ নিষ্কাশন হয়। ইটাৰ চেট এটাই সুন্দৰকৈ কাম কৰে। আপুনিও বিনৰ তলত কিবা এটা ৰাখিব বিচাৰিব যাতে তৰল পদাৰ্থ ধৰিব পাৰে।
3. তৃতীয় পদক্ষেপটো হ’ল কৃমিৰ বাবে বিচনাৰ কাপোৰ প্ৰস্তুত কৰা। বিচনাৰ কাপোৰ বাছি লোৱাৰ পিছত (পাত, বাতৰি কাকত, কাঠৰ গুড়ি) পানীত ডুবাই আৰম্ভ কৰক। পানীৰ পৰা বিচনাৰ কাপোৰ উলিয়াই পানীখিনি চেপি উলিয়াই লওক। তাৰ পিছত বিচনাৰ কাপোৰখন লৈ ষ্ট’ৰেজ এৰিয়াত থৈ দিব। ষ্ট’ৰেজ এৰিয়াৰ মজিয়াৰ ওপৰেৰে প্ৰায় ৫ চে.মি. বিনটো এতিয়া কৃমি আৰু পচন সাৰৰ বাবে সাজু হৈছে।

সঞ্চালন

1. ভাৰ্মিকম্পোষ্টাৰ চলোৱাৰ প্ৰথম পদক্ষেপ হ’ল কৃমিবোৰক ব্যৱস্থাটোৰ লগত পৰিচয় কৰাই দিয়া। মনত ৰাখিব যে আপুনি সাপ্তাহিকভাৱে যোগ কৰিবলগীয়া জৈৱিক পদাৰ্থৰ পৰিমাণ অনুসৰি ইয়াক স্কেল কৰিব লাগে। মন কৰিব যে আপুনি কৃমিবোৰে বংশবৃদ্ধি কৰি ডাঙৰ হ’ব, শেষত অধিক জৈৱিক পদাৰ্থ খাব। এইদৰে পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ জৈৱিক পদাৰ্থ থাকিবলৈ কম পৰিমাণৰ কৃমিৰ পৰা আৰম্ভ কৰাটো ভাল। ইতিমধ্যে প্ৰস্তুত কৰা বিচনাৰ ওপৰত আপোনাৰ কৃমিবোৰ ৰাখক। কৃমিবোৰে অকলে বিচনাত অলপ সময়ৰ বাবে জীয়াই থাকিব পাৰে, গতিকে প্ৰথম দুঘণ্টাৰ ভিতৰত জৈৱিক পদাৰ্থ যোগ কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ নহয়। এবাৰ প্ৰৱেশ কৰিলে কৃমিবোৰে নিজৰ নতুন বাসস্থান অন্বেষণ কৰিব বিচাৰিব। যদি আপোনাৰ ঘৰত পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰা হয়, তেন্তে প্ৰথম ২৪ ঘণ্টা বিনটো ভালদৰে চাব যাতে কোনো কৃমি বিনটোৰ পৰা ওলাই নাযায়। ২৪-৪৮ ঘণ্টাৰ ভিতৰত কৃমিবোৰে নিজৰ নতুন বাসস্থানৰ লগত অভ্যস্ত হ’ব লাগে আৰু আৰু পলাবলৈ চেষ্টা নকৰিব।
2. পৰৱৰ্তী পদক্ষেপ হ’ল জৈৱিক পদাৰ্থ যোগ কৰা। কৃমিৰ বিচনাৰ ওপৰত ৰাখি পচন সাৰ কৰিবলৈ জৈৱিক পদাৰ্থখিনি দিব। পূৰ্বৰ জৈৱিক পদাৰ্থ প্ৰায় সকলো পচন সাৰ নোহোৱালৈকে নতুন জৈৱিক পদাৰ্থ যোগ কৰিব নালাগে। কেঁচুই খাব নোৱাৰা বস্তু কম।

যোগ কৰিব পৰা উপযুক্ত জৈৱিক পদাৰ্থ হ’ল

• ফিল্টাৰ আৰু চাহৰ বেগৰ সৈতে কফিৰ গুড়ি
• ছাল আৰু কোৰকে ধৰি সকলো ফল-মূল আৰু শাক-পাচলি
• কণীৰ খোলা
• পাত আৰু ঘাঁহৰ টুকুৰা
• বীন, চাউল, আৰু অন্যান্য সিজোৱা শস্য
• ৰুটি আৰু ক্ৰেকাৰ

যিবোৰ বস্তু পৰিহাৰ কৰিব লাগে সেইবোৰ হ’ল

• মাংস
• হাড়
• তেল আৰু চৰ্বিযুক্ত খাদ্য, যেনে মাংসৰ পৰা পোৱা গ্রীজ

ব্যৱস্থাপনা

ভাৰ্মিকম্পোষ্টাৰৰ ৰক্ষণাবেক্ষণৰ প্ৰয়োজন কম। পূৰ্বতে যোগ কৰা জৈৱিক পদাৰ্থ প্ৰায় পচন সাৰ হ'লে এটা দীঘলীয়া খাদ্য যোগ কৰা হয়। ব্যৱস্থাটোৰ ৰক্ষণাবেক্ষণৰ প্ৰয়োজন কম হ'ব লাগে। সাপ্তাহিকভাৱে পচন সাৰ পৰীক্ষা কৰক। কৃমিবোৰ জৈৱিক পদাৰ্থ আৰু বিচনাৰ ভিতৰত থাকিলে ব্যৱস্থাটো সঠিকভাৱে চলি আছে। যদি কৃমিবোৰে পলাবলৈ চেষ্টা কৰিছে তেন্তে ই এটা সূচক যে বিচনাৰ কাপোৰ আৰু জৈৱিক পদাৰ্থৰ অৱস্থা কৃমিৰ বাবে উপযোগী নহয়। বিনটো ভৰ্তি হ’লে বা আপুনি পচন সাৰ ব্যৱহাৰ কৰিব বিচাৰিলে ভাৰ্মিকম্পোষ্টটো চপাই ল’ব লাগিব। মাটিৰ গোন্ধ আৰু কোনো জৈৱিক পদাৰ্থ দেখা নাযায় তেতিয়া ভাৰ্মিকম্পোষ্ট চপোৱাৰ বাবে সাজু হয়।

চপোৱা

হেণ্ডছৰ্টিং, উলম্ব ছৰ্টিং, আৰু অনুভূমিক ছৰ্টিং এই সকলোবোৰেই ভাৰ্মিকম্পোষ্ট চপোৱাৰ উপায়। কিছুমান উপায় দ্ৰুত, কিন্তু অধিক কামৰ প্ৰয়োজন হয় আনহাতে আন কিছুমান লেহেমীয়া কিন্তু কাম কম।

হেণ্ডছৰ্টিং - এইটো এটা শ্বীটত ভাৰ্মিকম্পোষ্ট পেলাই কৰা হয় য'ত কৃমিবোৰ ছৰ্টিং কৰিব পাৰি। এবাৰ পেলাই দিলে ভাৰ্মিকম্পোষ্টৰ পৰা কৃমি উলিয়াই নতুন পচন সাৰত ভৰাই ল’ব পাৰি। সকলো কৃমি আৰু কৃমিৰ কণী (কুকুৰা) আঁতৰাই ভাৰ্মিকম্পোষ্টৰ মাজেৰে ছালনী লওক। কণীবোৰ বগা/টেন আৰু মটৰৰ আকাৰৰ। সহজে চিনিব পাৰি আৰু আঁতৰাই পেলাব পাৰি। ইচ্ছা কৰিলে কৃমিবোৰ স্তূপটোৰ মাজৰ ফালে কেন্দ্ৰীভূত কৰিবলৈ এটা উজ্জ্বল পোহৰ স্তূপটোৰ ওপৰত কেন্দ্ৰীভূত কৰিব পাৰি। এই পদ্ধতিটো অধিক শ্ৰমসাধ্য যদিও উলম্ব আৰু অনুভূমিক সজাই পৰাই তোলাৰ তুলনাত ই দ্ৰুত।

উলম্ব সজাই – উলম্ব সজাই পৰাই এটা বিকল্প বিন ব্যৱহাৰ কৰে আৰু কৃমিবোৰক ভাৰ্মিকম্পোষ্টৰ পৰা নিজকে সজাবলৈ অনুমতি দিয়ে। এইটোৱে সৰ্বোত্তম কাম কৰে যদি বিনসমূহ সংৰক্ষণ এলেকাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে কাৰণ সিহত সহজে ষ্টেক কৰা হয়। উলম্বভাৱে সজাবলৈ, দ্বিতীয়টো বিন লওক আৰু আপুনি নতুন ভাৰ্মিকম্পোষ্টাৰ আৰম্ভ কৰাৰ দৰে প্ৰস্তুত কৰক। বৰ্তমান ব্যৱহাৰ কৰা বিনটোৰ ঢাকনিখন আঁতৰাই নতুন বিনটো ভাৰ্মিকম্পোষ্টৰ ওপৰত ৰাখক। নতুন ভাৰ্মিকম্পোষ্টাৰত বিচনাৰ ওপৰত নতুন জৈৱিক পদাৰ্থ ৰাখিব। সময়ৰ লগে লগে পুৰণি কম্পোষ্টাৰত কৃমিবোৰৰ খাদ্য শেষ হোৱাৰ লগে লগে নতুন বিনটোৰ তলৰ নিষ্কাশন ফুটাবোৰৰ মাজেৰে নতুন বিনলৈ প্ৰব্ৰজন কৰিব। এইদৰে বা সজাবলৈ নূন্যতম কামৰ প্ৰয়োজন হয় কাৰণ ইহঁতে কৃমি নিজেই সজাই, কিন্তু ইয়াৰ বাবে অধিক সময়ৰ প্ৰয়োজন হয়।

অনুভূমিক সজাই পৰাই তোলা – অনুভূমিক সজাই পৰাই তোলাটো উলম্ব সজাই পৰাই তোলাৰ দৰেই কিন্তু ইয়াৰ বাবে দ্বিতীয়টো সংৰক্ষণ এলেকাৰ প্ৰয়োজন নাই। অনুভূমিকভাৱে সজাবলৈ, আপোনাৰ বিনক অঞ্চলসমূহত বিভাজন কৰক । ৰৈখিকভাৱে জৈৱিক পদাৰ্থ যোগ কৰক। আপুনি বিনটোৰ ওপৰেৰে আপোনাৰ নতুন জৈৱিক পদাৰ্থ যোগ কৰাৰ লগে লগে কৃমিবোৰে ইয়াৰ সৈতে প্ৰব্ৰজন কৰিব। অৱশেষত আপোনাৰ কৃমিবোৰ সতেজ জৈৱিক পদাৰ্থলৈ প্ৰব্ৰজন কৰাৰ লগে লগে আপুনি বিনৰ সিটো পাৰে থকা ভাৰ্মিকম্পোষ্টটো চপাই ল’ব পাৰে। এই ব্যৱস্থাপ্ৰণালীৰ বাবে নূন্যতম কাম সজাই পৰাই তোলাৰ প্ৰয়োজন, কিন্তু ইয়াক হাতেৰে সজাই পৰাই তোলাৰ বিপৰীতে অধিক সময়ৰ প্ৰয়োজন হয়।

ভাৰ্মিকম্পোষ্ট ব্যৱহাৰ কৰি

ভাৰ্মিকম্পোষ্ট তৎক্ষণাত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি বা পিছৰ বাবে সংৰক্ষণ কৰিব পাৰি। মাটিৰ সংশোধন হিচাপে ভাৰ্মিকম্পোষ্ট মাটিৰ লগত মিহলাই পুষ্টিকৰ উপাদান, পানী ধৰি ৰখা ক্ষমতা, আৰু বায়ুমণ্ডল বৃদ্ধি কৰিব পাৰি। ঘৰুৱা গছ-গছনিৰ বাবে টপ ড্ৰেছিং হিচাপে ভাৰ্মিকম্পোষ্ট ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি যাতে ইয়াৰ বাবে উপলব্ধ পুষ্টিকৰ উপাদান বৃদ্ধি পায়। ভাৰ্মিকম্পোষ্ট পানীত সোমাই দি পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ উলিয়াব পাৰি আৰু তাৰ পিছত উদ্ভিদত পুষ্টিকৰ পানী প্ৰয়োগ কৰিব পাৰি। ভাৰ্মিকম্পোষ্ট মাল্চ হিচাপেও ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। ^[30]

সমস্যা সমাধান

ভাৰ্মিকম্পোষ্টাৰৰ ৰক্ষণাবেক্ষণৰ প্ৰয়োজন কম হ’ব লাগে, কিন্তু সমস্যাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে। সমস্যাৰ বাবে তলৰ তালিকাখন চাওক। মনত ৰাখিব যে কৃমিবোৰে বিনত থাকিব বিচাৰিব যদিহে ইয়াৰ বাবে পৰিস্থিতি উপযুক্ত হয়। যদি কৃমিবোৰে পলায়ন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছে তেন্তে পচন সাৰত থকা অৱস্থা সলনি কৰিব লাগে।

প্ৰভাৱ

ভাল

পুষ্টিকৰ পদাৰ্থ সমৃদ্ধ পচন সাৰ সহজে পোৱাৰ ফলত পৰিয়ালসমূহৰ ওপৰত বিশেষকৈ উন্নয়নশীল দেশসমূহত অতি বৃহৎ প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে। ভাৰ্মিকম্পোষ্টৰ সুবিধা লাভ কৰিলে পৰিয়ালসমূহে পুষ্টিকৰ সাৰ লাভ কৰিব পাৰে যিয়ে পৰিয়ালৰ বাগিচাত উদ্ভিদৰ উন্নত বৃদ্ধিত সহায় কৰিব। ভাৰ্মিকম্পোষ্টৰ উপকাৰী গুণৰ বাবে পৰিয়ালসমূহে বাগিচা খেতিও সহজ কৰি তুলিব। পাৰিবাৰিক বাগিচাই পৰিয়ালসমূহক খাদ্য সুৰক্ষা আৰু উন্নত খাদ্য পুষ্টি প্ৰদান কৰে। খাদ্য সুৰক্ষা বৃদ্ধি পায় কাৰণ পৰিয়ালসমূহে দৈনিক চপোৱা খাদ্যৰ প্ৰত্যক্ষ সুবিধা লাভ কৰে। ভাৰ্মিকম্পোষ্টৰ বাবে গছ-গছনি অধিক পুষ্টিকৰ হোৱাৰ বাবে পৰিয়ালৰ পুষ্টি বৃদ্ধি পায়। ^[32]

শেহতীয়াকৈ পৃথিৱীৰ জনসংখ্যা ৭০ লাখ হৈছেগৈ আৰু বৃদ্ধি পাই থকাৰ বাবে এই সকলো লোককে সীমিত পৰিমাণৰ কৃষিভূমিৰে খুৱাই দিয়াটো এটা বৃহৎ সমস্যা। এই সমস্যাৰ বাবেই নগৰীয়া বাগিচাৰ কাম অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ হৈ পৰিছে। নাইৰোবিৰ কিবেৰাত নগৰীয়া বাগিচাই পুষ্টি বৃদ্ধি কৰাৰ লগতে অতিৰিক্ত উৎপাদিত সামগ্ৰী বিক্ৰীৰ পৰা আহৰণ কৰা ধনেৰে পৰিয়ালৰ আয় বৃদ্ধি কৰা দেখা গৈছে। পৰিয়ালসমূহে প্ৰতি সপ্তাহত ৫-৬ মাৰ্কিন ডলাৰ আয় বৃদ্ধি কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। ^[33] ভাৰ্মিকলচাৰ হৈছে সহজে নিৰ্মিত সাৰ যিটো চহৰীয়া কৃষিত পুষ্টি আৰু শস্যৰ উৎপাদন বৃদ্ধিৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি, যাৰ ফলত পৰিয়ালৰ আয় বৃদ্ধি পাব পাৰে . ^[34] ইয়াৰ বৃহৎ প্ৰভাৱ পৰিব পাৰে কাৰণ আজিৰ বহুখিনি কৃত্ৰিম সাৰ বৃহৎ পৰিমাণৰ জীৱাশ্ম ইন্ধন ব্যৱহাৰ কৰি তৈয়াৰ কৰা হয়।

ভাৰ্মিকম্পোষ্টিঙৰ এটা বৃহৎ প্ৰভাৱ হ’ল প্ৰতি বছৰে লেণ্ডফিললৈ প্ৰেৰণ কৰা জৈৱিক আৱৰ্জনা হ্ৰাস কৰা। অষ্ট্ৰেলিয়াৰ এটা পৰিসংখ্যা অনুসৰি অষ্ট্ৰেলিয়াত ০৬-০৭ চনত লেণ্ডফিল কৰা আৱৰ্জনাসমূহৰ প্ৰায় দুই তৃতীয়াংশ (৬২%) জৈৱিক আৱৰ্জনা আছিল। ^[35] ভাৰ্মিকলচাৰৰ দ্বাৰা এই আৱৰ্জনাসমূহৰ বহুখিনি পচন সাৰ কৰি ভাৰ্মিকম্পোষ্টলৈ ৰূপান্তৰিত কৰিব পাৰি। ইয়াৰ ফলত লেণ্ডফিলৰ দীৰ্ঘায়ু বৃদ্ধি হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে আৰু পৌৰসভাৰ কঠিন আৱৰ্জনা পৰিচালনাৰ লগত জড়িত খৰচ হ্ৰাস পোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে।

বেয়া

ভাৰমিকালচাৰৰ এটা বেয়া কথা হ’ল যে য’ত ই থলুৱা প্ৰজাতি নহয় তাত কেঁচুৰ প্ৰৱেশ ঘটাব পাৰে। ইয়াৰ ফলত আমেৰিকাৰ উত্তৰ কঠিন কাঠৰ অৰণ্যত কেঁচুই আক্ৰমণ কৰাৰ দৰেই সমস্যাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে। ইয়াৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ কৃমিবোৰে চৰম উষ্ণতা বা পৰিস্থিতি ভাল নাপায়। এইদৰে যদি ঠাণ্ডা জলবায়ুত বাস কৰে তেন্তে শীতকালত কৃমিবোৰ জমা কৰি মাৰি হত্যা কৰিব পাৰি। গৰম জলবায়ুত ৰ’দত পচন সাৰ গৰম কৰি বা পচন সাৰ শুকুৱাইও কৃমি নিধন কৰিব পাৰি। আৰ্দ্ৰতা পৰ্যাপ্ত নহ’লে কৃমিবোৰ শুকাই মৰি যাব। শেষত কৃমিবোৰ সংৰক্ষণ কৰি চুবুৰীয়াক ব্যৱহাৰৰ বাবে দিব বিচাৰিব।

প্ৰচাৰ

ইণ্টাৰনেট, আলোচনী, কিতাপ আদিত ভাৰ্মিকম্পোষ্টিং সম্পৰ্কে তথ্যৰ অভাৱনীয় তথ্য পোৱা যায়। চহৰসমূহে এনে অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত কৰিছে য’ত তেওঁলোকে নাগৰিকসকলক ভাৰ্মিকম্পোষ্টিং আৰু ইয়াৰ উপকাৰিতাৰ বিষয়ে শিকাইছে কাৰণ ই লেণ্ডফিলত শেষ হোৱা আৱৰ্জনাসমূহৰ পৰিমাণ হ্ৰাস কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত ট্ৰাক চলোৱা আৰু আৱৰ্জনাসমূহ স্থানান্তৰিত কৰাৰ লগত জড়িত খৰচ হ্ৰাস পাব পাৰে। শেষত ইয়াৰ ফলত চহৰৰ ধন ৰাহি হয়, কিন্তু পৰিৱেশৰ বাবেও ই ভাল। এই প্ৰযুক্তি বেছিভাগেই উন্নত দেশসমূহত ঘৰুৱা পৰিসৰত কাৰ্যকৰী আৰু ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। উন্নয়নশীল দেশসমূহত ভাৰ্মিকম্পোষ্টিঙৰ সম্ভাৱনা আটাইতকৈ বেছি কাৰণ ভাৰ্মিকম্পোষ্টিঙৰ সৈতে জড়িত সুবিধাসমূহৰ বাবে। তলত অধিক তথ্যৰ বাবে ভাৰমিকালচাৰৰ বিষয়ে অধিক তথ্যৰ লিংকৰ তালিকা দিয়া হৈছে।

ভাৰ্মিকম্পোষ্টিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা আটাইতকৈ সাধাৰণ কেঁচুৰ প্ৰজাতি

• ৰঙা উইগলাৰ (Eisenia fetida): ৰঙা উইগলাৰ হৈছে আটাইতকৈ জনপ্ৰিয় ভাৰ্মিকম্পোষ্টিং কৃমি কাৰণ ইহঁতৰ যত্ন লোৱাটো সহজ আৰু ইয়াৰ প্ৰজনন সোনকালে হয়। জৈৱিক পদাৰ্থ ভাঙি পেলোৱাতো ইহঁত অতি দক্ষ।
• ইউৰোপীয় নাইটক্ৰ’লাৰ (Eisenia hortensis): ইউৰোপীয় নাইটক্ৰ’লাৰ আন এটা জনপ্ৰিয় ভাৰ্মিকম্পোষ্টিং কৃমি। ৰঙা উইগলাৰতকৈ ডাঙৰ আৰু ইহঁতে বহল পৰিসৰৰ উষ্ণতা সহ্য কৰিব পাৰে। কিন্তু ৰঙা উইগলাৰৰ দৰে ইহঁত প্ৰজননকাৰী নহয়।
• আফ্ৰিকান নাইটক্ৰ'লাৰ (Eudrilus eugeniae): আফ্ৰিকান নাইটক্ৰ'লাৰ গ্রীষ্মমণ্ডলীয় আৰু উপগ্রীষ্মমণ্ডলীয় জলবায়ুত ভার্মিকম্পোষ্টিঙৰ বাবে এটা ভাল পছন্দ। ইহঁতে অতি তাপ সহনশীল আৰু বিভিন্ন ধৰণৰ জৈৱিক পদাৰ্থ প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰিব পাৰে।
• নীলা কৃমি (Perionyx excavatus): গ্রীষ্মমণ্ডলীয় আৰু উপগ্রীষ্মমণ্ডলীয় জলবায়ুত ভার্মিকম্পোষ্টিঙৰ বাবে নীলা কৃমি আন এটা ভাল পছন্দ। জৈৱিক পদাৰ্থ ভাঙি পেলোৱাত ইহঁত অতি কাৰ্যক্ষম আৰু ইয়াৰ সহায়ত গোবৰ, খাদ্যৰ টুকুৰা, বাগিচাৰ আৱৰ্জনাকে ধৰি বিভিন্ন ধৰণৰ সামগ্ৰী পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰিব পাৰি। ভাৰ্মিকম্পোষ্টিঙৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা আন কেঁচুৰ প্ৰজাতিসমূহ হ’ল-
• ডেণ্ড্ৰবেনা ভেনেটা
• লুম্ব্ৰিকাছ ৰুবেলাছ
• ডেণ্ড্ৰবেনা হৰ্টেনছিছ ভাৰ্মিকম্পোষ্টৰ বাবে কেঁচু বাছি লওঁতে আপোনাৰ জলবায়ু আৰু আপুনি পচন সাৰ দিবলৈ পৰিকল্পনা কৰা জৈৱিক পদাৰ্থৰ ধৰণৰ বাবে উপযুক্ত প্ৰজাতি বাছনি কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। ইয়াৰ উপৰিও মন কৰিবলগীয়া যে কিছুমান কেঁচুৰ প্ৰজাতি আক্ৰমণাত্মক আৰু ইয়াক বন্যপ্ৰাণীলৈ এৰি দিয়া উচিত নহয়।

আনুষংগিক প্ৰকল্প

বেছাইড পাৰ্ক ফাৰ্ম ভাৰ্মিকম্পোষ্টিং

নিজৰ ৫ গেলন ভাৰ্মিকম্পোষ্টিং ব্যৱস্থা নিৰ্মাণ কৰক

চিচিএটি উলম্ব বাগিচা

চিচিএটিৰ ভাৰ্মিকম্পোষ্টিং বিন

ফিনকা আমৰ্তাৰ কৃমিৰ বিন

জেফাৰচন কমিউনিটি চেণ্টাৰ ভাৰমিকালচাৰ টিচ-ইন

স্থানীয়ভাৱে সুস্বাদু কিডছ ৱৰ্ম বিন

স্কুলৰ বাবে স্থানীয়ভাৱে সুস্বাদু কৃমি বিন

লোমা লিণ্ডা ভাৰ্মিকম্পোষ্টিং

জোতাৰ বাকচৰ আকাৰৰ ভাৰ্মিকম্পোষ্ট

ভাৰ্মিকম্পোষ্টিং টয়লেট

Sembradores Urbanos এ কৃমি বিন

লগতে চাওক

• কৃমি পালন

বাহ্যিক সংযোগসমূহ

• ৱিকিপিডিয়া:ভাৰমিকালচাৰ
• প্ৰতিষ্ঠাপক vermicultivation থমাছ জে বেৰেট
• ৱিকিয়া:পাৰ্মাকালচাৰ:কৃমিৰ পচন সাৰ
• চিটি ফাৰ্মাৰ, কানাডাৰ নগৰীয়া কৃষিৰ কাৰ্যালয় - ৰেড উইগলাৰ কৃমিৰে পচন সাৰ প্ৰস্তুত কৰা।
• Klicitat কাউন্টি - কৃমি বিন পরিকল্পনা (OSCR জুনিয়র)
• কৃমি ডাইজেষ্ট
• এমি ষ্টুৱেৰ্ট | ব্লগ | কৃমি ব্লগ | কৃমি PDF | কিতাপ
• কাম কৰা কৃমি DIY কৃমি খেতি।
• permies.com ত vermiculture আলোচনা

তথ্যসূত্ৰসমূহ

পৃষ্ঠাৰ তথ্য

মূল শব্দ	কৃমি , পচন সাৰ , নগৰীয়া কৃষি , কৃষি
এছডিজি	SDG12 দায়িত্বশীল ব্যৱহাৰ আৰু উৎপাদন
লেখকসকল	জামায়াৰ , ডেভিন পেইন , ক্ৰীছ ৱাটকিন্স , লনি গ্ৰাফমেন
অনুজ্ঞাপত্ৰ	চিচি-বাই-এছএ-৩.০
ভাষা	ইংৰাজী (en)
অনুবাদ	আৰবী , হিন্দী , পোলিছ
সম্পৰ্কিত	৩ উপপৃষ্ঠা , ২২ পৃষ্ঠা ইয়াত লিংক কৰা হৈছে
ছদ্মনাম	Worm farming, Worm, Worms, Worm farm, Vermicomposting, Vermiculture, Vermicompost system
Impact	35,250 page views
Created	July 6, 2006 by Chris Watkins
Modified	October 30, 2023 by StandardWikitext bot
Cite as	Jamayer, Devin Paine, Chris Watkins, Lonny Grafman (2006–2023). "Vermicompost". Appropedia. Retrieved April 5, 2024.
API queries	basic, semantic, html, files, more