त्सुनामी (उच्चार soo-ná-mees), ज्याला भूकंपीय सागरी लाटा (चुकून "भरतीच्या लाटा" म्हणतात) म्हणूनही ओळखले जाते, या भूकंप, भूस्खलन, ज्वालामुखीचा उद्रेक किंवा उल्कापिंड यांसारख्या पाण्याखालील अशांततेमुळे निर्माण झालेल्या प्रचंड लाटांची मालिका आहे. त्सुनामी खुल्या समुद्रात शेकडो मैल प्रति तास वेगाने जाऊ शकते आणि 100 फूट किंवा त्याहून अधिक उंच लाटा असलेल्या जमिनीवर धडकू शकते.
ज्या भागातून त्सुनामीचा उगम होतो, तिथून लाटा सर्व दिशांनी बाहेरच्या दिशेने प्रवास करतात. एकदा लाट किनाऱ्याजवळ आली की, ती उंचीवर तयार होते. किनारपट्टी आणि समुद्राच्या तळाची स्थलाकृति लाटेच्या आकारावर परिणाम करेल. एकापेक्षा जास्त तरंग असू शकतात आणि त्यानंतर येणारी लाट आधीच्या लहरीपेक्षा मोठी असू शकते. म्हणूनच एका समुद्रकिनाऱ्यावर एक छोटी त्सुनामी काही मैल दूर एक महाकाय लाट असू शकते.
सर्व त्सुनामी संभाव्य धोकादायक असतात, जरी ते प्रत्येक किनारपट्टीला हानी पोहोचवत नसले तरीही. अमेरिकेच्या बहुतेक किनारपट्टीवर त्सुनामी कुठेही धडकू शकते. कॅलिफोर्निया, ओरेगॉन, वॉशिंग्टन, अलास्का आणि हवाईच्या किनारपट्टीवर सर्वात विनाशकारी त्सुनामी आली आहे.
महासागराच्या तळाच्या भूकंप-प्रेरित हालचालींमुळे बहुतेकदा सुनामी निर्माण होते. किनाऱ्याजवळ मोठा भूकंप किंवा भूस्खलन झाल्यास, चेतावणी जारी होण्यापूर्वीच, मालिकेतील पहिली लाट काही मिनिटांत समुद्रकिनाऱ्यावर पोहोचू शकते. जर ते समुद्रसपाटीपासून 25 फुटांपेक्षा कमी आणि किनाऱ्यापासून एक मैलाच्या आत असतील तर क्षेत्रांना जास्त धोका असतो. बुडणे हे त्सुनामीशी संबंधित मृत्यूचे सर्वात सामान्य कारण आहे. त्सुनामीच्या लाटा आणि कमी होणारे पाणी रन-अप झोनमधील संरचनेसाठी खूप विनाशकारी आहेत. इतर धोक्यांमध्ये पूर येणे, पिण्याचे पाणी दूषित होणे आणि गॅस लाइन्स किंवा फुटलेल्या टाक्यांमधून आग लागणे यांचा समावेश होतो.
अटी जाणून घ्या
त्सुनामीचा धोका ओळखण्यात मदत करण्यासाठी या अटींसह स्वतःला परिचित करा:सल्ला पॅसिफिक बेसिनमध्ये भूकंप झाला आहे, ज्यामुळे त्सुनामी निर्माण होऊ शकते.पहा त्सुनामी निर्माण झाली होती किंवा ती निर्माण झाली असावी, परंतु वॉच स्थितीत या भागात जाण्यासाठी किमान दोन तासांचा प्रवास वेळ आहे.चेतावणी त्सुनामी होती, किंवा निर्माण झाली असावी, ज्यामुळे नुकसान होऊ शकते; त्यामुळे, चेतावणी दिलेल्या भागातील लोकांना सक्तपणे बाहेर पडण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.
ऐतिहासिकदृष्ट्या त्सुनामीच्या अधीन असलेल्या युनायटेड स्टेट्सच्या किनारी भागांचा नकाशा त्सुनामीच्या वेळी संरक्षणात्मक उपाय करा तुमच्या क्षेत्रात त्सुनामी येण्याची शक्यता असल्यास तुम्ही काय करावे यासाठी खालील मार्गदर्शक तत्त्वे आहेत:
- भूकंप झाल्यास आणि तुम्ही किनारी भागात असाल तर त्सुनामीचा इशारा आहे का हे जाणून घेण्यासाठी तुमचा रेडिओ चालू करा.
- आतील बाजूस ताबडतोब उंच जमिनीवर जा आणि तिथेच रहा.
सावधानता - किनाऱ्यापासून दूर पाण्यात लक्षणीय मंदी असल्यास ही निसर्गाची त्सुनामी चेतावणी आहे आणि त्याकडे लक्ष दिले पाहिजे. तुम्ही ताबडतोब दूर जावे. त्सुनामी नंतर त्सुनामी नंतरच्या कालावधीसाठी खालील मार्गदर्शक तत्त्वे आहेत:
- जोपर्यंत अधिकारी सांगत नाहीत तोपर्यंत पूरग्रस्त आणि नुकसान झालेल्या भागापासून दूर रहा.
- पाण्यात ढिगाऱ्यापासून दूर राहा; त्यामुळे नौका आणि लोकांच्या सुरक्षिततेला धोका निर्माण होऊ शकतो.
स्वतःला वाचवा - तुमची संपत्ती नाही मॉलिन, चिली येथील इतर सर्वांप्रमाणेच रॅमन अटाला 1960 च्या चिली भूकंपातून वाचले. मात्र, त्यानंतर आलेल्या त्सुनामीपासून काहीतरी वाचवण्याच्या प्रयत्नात त्यांना जीव गमवावा लागला. माउंट अटाला हा मॉलिनचा सर्वात समृद्ध व्यापारी होता. शहराबाहेर, त्याच्या मालकीचे धान्याचे कोठार आणि मॉन्टेरी पाइनची लागवड होती. शहरात, त्याच्याकडे एक घाट आणि किमान एक मोठी इमारत होती आणि वॉटरफ्रंट वेअरहाऊसमध्ये खाजगी क्वार्टर देखील होते. माऊलीनला धडकलेल्या त्सुनामीच्या पहिल्या आणि दुसऱ्या लाटेच्या दरम्यान माउंट अटाला या गोदामात प्रवेश केला. गोदाम वाहून गेले असून त्याचा मृतदेह सापडला नाही. तो काय वाचवण्याचा प्रयत्न करत होता हे अस्पष्ट आहे. काय स्पष्ट आहे की कोणत्याही ताब्यात आपल्या जीवाची किंमत नाही आणि किनार्यापासून दूर उंच जमिनीवर जाणे आणि परत जाणे सुरक्षित होईपर्यंत तिथेच राहणे महत्वाचे आहे.
